Bel Fıtığı Nedir ?

Bel fıtığının en yaygın belirtileri bel ve bacak ağrılarıdır. Bacak ağrısı, bel ağrısına göre daha ön plandadır ve hastaların yaklaşık %70'inde bacak ağrısı daha belirgindir. Bel ağrısı ise bel fıtığı ihtimalini düşündürse de, bel ağrısı olan her hastada bel fıtığı olma olasılığı yalnızca %4'tür.

 

     

Sinir Kökü Ağrıları (Siyatik Ağrı)

Siyatik siniri, bel bölgesinden başlayarak kalça ve bacaklara kadar uzanan bir sinirdir. Sinir Kökü Ağrıları (Siyatik Ağrısı): Siyatik siniri, bel bölgesinden başlayarak kalça ve bacaklara kadar uzanan bir sinirdir. Belden çıkan 5 kökün birleşmesi ile oluşur ve bacağa yayılır. Disk kayması sonucu bu köklere baskı yapıldığında, kalça, bacak ve ayaklarda şiddetli ağrılar hissedilebilir. Bu ağrılar genellikle tek taraflıdır ve uyuşma, karıncalanma gibi belirtiler eşlik edebilir. Ayrıca yüksek mesafe bel fıtıklarında femoral sinirde ağrı olur. Bu sinir 3 kökün birleşmesi ile olur kasık ve bacak ön yüzünde ağrı oluşturur ve hastalar merdiven çıkamaya bilecek kadar kuvvet kaybı ortaya çıkabilir.

• Disk kayması sonucu bu sinire baskı yapıldığında, kalça, bacak ve ayaklarda şiddetli ağrılar hissedilebilir.
• Bu ağrılar genellikle tek taraflıdır ve uyuşma, karıncalanma gibi belirtiler eşlik edebilir.

   

Hapşırma ve Öksürme ile Artan Ağrı 

• Disk kayması sonucu oluşan ağrılar, özellikle hapşırma, öksürme veya ani hareketlerle şiddetlenebilir.
• Bu durum, bel fıtığının önemli bir bulgusudur.

Belirti Görülmeyen Bel Fıtığı

• Bazı durumlarda disk kayması herhangi bir belirti vermeyebilir.
• Bu tür bel fıtıkları, rutin kontroller sırasında tesadüfen teşhis edilebilir.

Teşhis Yöntemleri

Bel fıtığının teşhisi için öncelikle detaylı bir fizik muayene gereklidir. Doktorunuz, sinir köklerini tek tek değerlendirerek hangi sinirin sıkıştığını tespit etmeye çalışır. Muayene sonrasında manyetik rezonans görüntüleme (MR) istenebilir. MR, bel fıtığının teşhisinde en etkili yöntemdir ve disklerin durumunu net bir şekilde gösterir. Bazı durumlarda doktorunuz ek tetkikler isteyebilir:

1. EMG (Elektromiyografi)

• Sinir iletim hızını ölçerek sinirlerdeki hasarı tespit etmek için kullanılır.
• Üç şekilde sinire baskı olmasına rağmen normal çıkar:
  1. Sinirde hasar oluşmadı ise,
  2. Sinire baskı aralıklı oluşuyor ise,
  3. Sinire sürekli baskı var ama 3 haftayı geçmedi ise.

2. Tomografi

• Kemik yapıyı daha detaylı incelemek için tercih edilir.

3. Fonksiyonel Röntgen

Hareketli röntgen grafileri, omurganın hareket esnasındaki durumunu değerlendirmek için kullanılabilinir. Çoğu zaman kullanılmaz özel durumlarda kullanılır. Çünkü muayene bulguları daha değerli bilgi verir.  

Tedavi Yöntemleri

Bel fıtığı tabi ki her zaman cerrahi müdahale gerektirmez. Protrüzyon yani diskin kılıfının tam yırtılmadığı durumlarda halk arasında patlamamış bel fıtıklarında cerrahi oranı %1 dir, ekstrüde yani diskin kılıfının tam yırtıldığı durumlarda halk arasında patlamış fıtıklarda cerrahi oranı %25, dışarı çıkan parça felç yapmışsa veya yapacak kadar büyükse cerrahi oranı %100'dür.   Fıtıkların yok olması iki şekilde mümkündür:

1. Cerrahi Tedavi

• Çıkan ve siniri sıkıştıran parçayı alırsınız.

2. Doğal İyileşme (Rezorbsiyon)

• Vücut, fıtıklaşan diski zaman içinde kendiliğinden yani içsel savunma sistemleri ile emerek temizleyebilir.

Burada hekimler bu bilgi ile cerrahiye veya beklemeye karar verirler. Burada amaç ne cerrahi karar almak ne de cerrahi yapmamaktır; tek amaç vardır: HASTANIN SİNİRİNİN ZARAR GÖRMEDEN fıtığın yok olmasıdır. Hastanın fıtığı yok olmuş ama sinir zarar görüp felç olmuş ise tedavi tabi ki BAŞARISIZDIR. Hastaya cerrahi karar verilmediğinde ağrıyı geçirmek veya azaltmak için şu yöntemler kullanılabilir: Fizik Tedavi: Bel fıtığında ameliyat düşünülmediğinde ağrı azaltılmasında önemli bir rol oynar. Korse kullanılmaz. Çünkü kasları zayıflatır. Zaten fıtığın olmasının sebebi bel kasların zayıflığıdır. Yatak istirahati verilmez. Çünkü yatmanın kasları sertleştirdiği ve zayıflattığı gösterilmiştir. Bunun yerine kontrollü koruyucu hareket etmesi söylenilir. Ben robotluk oynar gibi haraket edin diye salık veriyorum.  

• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar ağrıyı kontrol altına almak için kullanılabilir. Kas gevşeticiler kullanılmaz. Zaten fıtık, omurga etrafındaki kasların zayıf olmasından oluşur. Zayıf olan kasların daha da gevşetilmesi doğru değildir.
• Epidural Steroid Enjeksiyonları: Şiddetli ağrı durumlarında, sinir köklerine steroid enjeksiyonu yapılarak ağrı ve inflamasyon azaltılabilir.

Önlemler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri Bel fıtığı riskini azaltmanın tek yolu, egzersiz ile omurga kaslarını kuvvetlendirmektir. Ağır kaldırma denilir ama halterciler, güreşçiler, hamallarda bel fıtığı yoktur. Kilo alma denilir ama Japon Sumo güreşçilerinde bel fıtığı yoktur. Genetik denilir ama yukarıda bahsedilen mesleklerde genetik etki yapmamaktadır çünkü kasları kuvvetlidir. Aşağıdaki yöntemler kasların zayıf olması durumunda önemlidir:

• Doğru Duruş: Omurga sağlığı için doğru duruş çok önemlidir. Özellikle otururken ve ayakta dururken omurganın düzgün pozisyonda olmasına dikkat edilmelidir.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Ağır yük kaldırırken dizlerden eğilerek kaldırmak, bel bölgesine binen yükü azaltır.
• Fazla Kilolardan Kurtulma: Fazla kilo, omurgaya ekstra yük bindirerek bel fıtığı riskini artırır.

    Sonuç Bel fıtığı, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir sağlık sorunu olmakla birlikte, doğru teşhis ve tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. Erken teşhis sonrası egzersiz ile cerrahi müdahaleye gerek kalmadan iyileşme sağlanabilir. Ancak, ciddi sinir sıkışması belirtileri varsa veya sinir sıkışma ihtimali kötü sonuç doğurabilecek ise cerrahi müdahale yapılmalıdır. Bel ve bacak ağrıları yaşayan bireylerin, zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmaları önemlidir.